Những người lính Tiểu đoàn đặc công Lam Sơn huyện Hoằng Hóa: Ngày ấy- bây giờ

Thực hiện Nghị quyết số 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II – 1960), chỉ đạo các tỉnh, thành phố của miền Bắc kết nghĩa với các tỉnh, thành phố của miền Nam, tạo sức mạnh tổng hợp, động viên, cổ vũ và chi viện cho nhau trong kháng chiến chống Mỹ cũng như trong xây dựng CNXH. Ngày 12-3-1960, Tỉnh ủy, Ủy ban Hành chính, MTTQ tỉnh Thanh Hóa cùng Ủy ban Thống nhất Trung ương, Hội đồng hương Quảng Nam và hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, đồng bào Thanh Hóa đã long trọng tổ chức lễ kết nghĩa hai tỉnh Thanh Hóa - Quảng Nam tại thị xã Thanh Hóa(TP Thanh Hóa ngày nay). Hưởng ứng phong trào, hàng vạn cán bộ, chiến sĩ trong các đơn vị bộ đội địa phương của Thanh Hóa đã tình nguyện đăng ký lên đường vào Nam chiến đấu, trong đó có chiến trường Quảng Nam. Trong đội quân trùng điệp ngày ấy có Tiểu đoàn Đặc công Lam Sơn, đơn vị 100% quân số người Thanh Hóa, với 500 chiến sĩ, trong đó, có trên 100 người lính, người con Hoằng Hóa đang độ 18, đôi mươi. Đây là đơn vị đặc biệt tinh nhuệ, được mệnh danh là “Quả đấm thép” của Thanh Hóa trên đất Quảng Nam.
 

Những chàng trai lực lưỡng năm xưa, giờ đã lên ông, lên bà, tóc đã điểm bạc, với bước đi chậm rãi nhưng tinh thần, nhuệ khí của người lính đặc công năm nào vẫn còn nguyên vẹn. Gặp nhau, tay bắt mặt mừng, vì điều kiện hoàn cảnh, có những người sau bao nhiêu năm nay mới gặp lại. Người còn, người mất, do điều kiện hoàn cảnh, sau hơn 40 năm, ở Hoằng Hóa mới kết nối liên lạc được 22 người nhưng tham gia sinh hoạt hội cũng chỉ 16, 17 người. Trong số đó, có 10 đồng chí là có chế độ, hưởng trợ cấp của nhà nước (Thương binh, bệnh binh), còn lại là xuất ngũ, phục viên không có chế độ gì. Mỗi lần họp mặt là dịp, điểm những người lính đặc công năm ấy bây giờ ai còn ai mất. Được ôn lại một thời hào hùng trên mảnh đất Quảng Nam "Trung dũng kiên cường đi đầu diệt Mỹ" và Ký ức như ùa về!

Tiểu đoàn gồm 500 quân, người con Hoằng Hóa chiếm 1/5 trong số đó, biên chế thành 5 đại đội. Ngay sau khi thành lập, tiểu đoàn được trang bị vũ khí, bắt tay ngay vào công tác huấn luyện kỹ, chiến thuật, nhất là kỹ thuật tiềm nhập để đánh vào trung tâm chỉ huy, vào sào huyệt của địch giành thắng lợi. Được sự giúp đỡ, đùm bọc của Đảng bộ và nhân dân Quảng Nam - Đà Nẵng, Tiểu đoàn Đặc công Lam Sơn (khi vào chiến trường đổi phiên hiệu thành Tiểu đoàn 91) đã vượt lên muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, mưu trí, dũng cảm, lập công xuất sắc. Từ năm 1968 đến năm 1975, Tiểu đoàn đã chiến đấu hàng trăm trận lớn, nhỏ, tiêu diệt hàng ngàn tên Mỹ, ngụy; diệt gọn 5 đại đội địch; đánh thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn ngụy và 1 tiểu đoàn lính Nam Hàn; tiêu diệt toàn bộ quân địch ở huyện lỵ Đức Dục. Trong hàng trăm trận đánh gây tiếng vang lớn, làm cho kẻ thù khiếp sợ phải kể đến các trận đánh vào tháng 5-1968 tại thôn Quang Chiểu, xã Hà Châu, huyện Hòa Vang. Trong trận này, Tiểu đoàn Đặc công Lam Sơn đã tiêu diệt 1 tiểu đoàn địch, góp phần vào chiến dịch XI, chiến dịch kế tiếp cuộc tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968. Tháng 3-1972, tiểu đoàn đã tập kích vào cứ điểm Bình Long huyện Điện Bàn tiêu diệt gọn 1 tiểu đoàn địch. Tổng kết các trận chiến, Tiểu đoàn 91 đã tiêu diệt và bắt sống 3.430 tên địch, bắn rơi nhiều máy bay, phá hủy nhiều xe quân sự của địch. Đơn vị đã hỗ trợ quần chúng nhân dân nổi dậy giành quyền làm chủ. Như vậy, với sự góp sức của Tiểu đoàn 91, trong đó có trên 100 người con Hoằng Hóa chỉ trong thời gian ngắn, ta đã tiêu diệt nhiều sinh lực địch, phá tan hệ thống phòng thủ kìm kẹp dân của địch, vùng giải phóng ngày càng được mở rộng. Với tinh thần quyết tâm chiến đấu sẵn sàng hy sinh để miền Nam hoàn toàn độc lập, các chiến sĩ đặc công tiểu đoàn Lam Sơn đã làm nên những chiến công hiển hách.
 

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng dư âm chiến tranh vẫn còn đâu đó. Trong số trên 100 cán bộ, chiến sĩ là người con Hoằng Hóa kiên cường ngày ấy lên đường, mang theo lời thề son sắt, nay người trở lại quê Thanh, người lấy Quảng Nam làm quê hương thứ 2 để an cư lạc nghiệp. Trong số họ, không ít người đã để lại một phần thân thể của mình hoặc vĩnh viễn nằm lại trên đất Quảng thân yêu.
CCB: Hoàng Khắc Vang - thôn Hoằng Trì, xã Hoằng Thắng - là người đã trực tiếp tham gia hàng chục trận đánh lớn cùng tiểu đoàn đặc công Lam Sơn năm xưa. Nay trở về đời thường bác vẫn tham gia hoạt động công tác xã hội- là CT HNCT của xã và hăng hái tình nguyện làm Phó ban liên lạc CCB Lam sơn là người con Hoằng Hóa, nhằm kết nối, sẻ chia động viên nhau trong cuộc sống, bồi hồi nhớ lại:
“Khi vào chiến trường Điện Bàn, nhiều cán bộ chiến sĩ đã anh dũng hy sinh nên đơn vị lần lượt được bổ sung quân số là con em của Điện Bàn, Quảng Đà….. Cho đến bây giờ trong tôi vẫn còn nhớ mãi các trận đánh mà tôi đã trực tiếp tham gia chiến đấu trên chiến trường Điện Bàn. “ Vào đầu năm 1969 đơn vị cử Tôi và đồng chí Lê Biền là trung đội trinh sát của tiểu đoàn đi làm nhiệm vụ, vào lúc 7 giờ tối từ huyện Điện Bàn đi tới huyện Hòa Vang để trinh sát cứ điểm tại xã Hòa lợi. Trong thời gian 3 ngày đêm, ban ngày thì nằm hầm, tối đến hai anh em lại đi làm nhiệm vụ vào cứ điểm trinh sát nắm tình hình địch. Đến tối ngày thứ ba, từ huyện Hòa Vang về Điện Bàn báo cáo kết quả trinh sát để đơn vị chuẩn bị trận đánh. Về đến sông Vu Gia, lúc đó vào khoảng 9 giờ tối hai anh em tôi bơi vượt qua sông khi đến gần bờ thì bị địch phục kích, chúng bắn xối xả, pháo kích các nơi bắn tới cấp tập buộc hai chúng tôi phải bơi trở lại. Lúc đó tôi bị thương vào mắt cá chân, vào bắp chân và ngực, nhưng chúng tôi quyết không để rơi vào tay địch. Bằng mọi cách hai anh em đã điệu nhau cố lết về tới một ngôi nhà dân gần sông, lập tức lúc đó được các Má, các chị du kích nhanh chóng băng bó tiêm trợ lực cho chúng tôi và đưa chúng tôi xuống hầm bí mật. Trong thời gian 4 ngày nằm hầm bí mật, tôi vô cùng khâm phục và biết ơn một bà má đã hơn 80 tuổi hàng ngày bằng tín hiệu gõ nhẹ vào gốc cây để đưa cơm, thuốc men và băng gạc cho hai chúng tôi. Sau thời gian nằm hầm bí mật, các chị du kích đã tìm cách chuyển tôi đi viện bằng một chiếc thúng, ba chị thay nhau khiêng về tuyến sau điều trị. Do vết thương quá nặng, tôi được chuyển ra Bắc.
Hạnh phúc hơn là tôi và anh Biền được các Má, các chị du kích đã tận tâm đùm bọc che chở chăm sóc kịp thời. Còn anh Lê Biền thì đã hy sinh trong trận chiến đấu sau”.
Cũng hào hứng kể về những gian khổ, khốc liệt của những trận đánh, nhưng bác Lê Dúy Trí lại đau đáu một điều chưa tìm lại được ân nhân năm xưa: Tại một trận đánh ở mặt trận Điện Bàn, bác bị thương, địch rải bom, Chị du kích đã không nề hà, do dự lấy thân mình che cho bác khi bác bị thương trú trong hầm. Lần đó chị bị thương , được chuyển đi nơi khác điều trị… gần 50 năm trôi qua, bác Trí luôn nuôi hy vọng tìm được chị du kích để ít nhất có thể nói lời tri ân. Vâng, có lẽ cái đáng tiếc chung của những chiến sĩ đặc công Lam Sơn, những người từng cưu mang họ trên vùng đất Điện Bàn ngày ấy chỉ để lại những tên chung chung như Má Năm, Má Bảy, gương mặt thì khó nhớ cụ thể, vì chủ yếu tiếp cận theo cách thức bí mật, đêm tối, bị thương. Vì vậy, hồi ức của các bác và nỗi niềm đau đáu về những bóng dáng gầy guộc, giọng nói đặc trưng của những người mẹ, người chị, người em gái Điện Bàn, Quảng Nam.
 

Lãnh đạo HCCB Hoằng Hóa, cán bộ BTG huyện ủy chụp ảnh lưu niệm cùng các CCB Lam Sơn Hoằng Hóa nhân dịp họp mặt năm 2018, tại nhà CCB Trí- Trưởng BLL
 

Sau ngày giải phóng, nhiều cán bộ chiến sĩ trong tiểu đoàn, người về miền Bắc người ở lại miền Nam, một số đã phục viên xuất ngũ, chuyển ngành nhưng anh em trong đơn vị tuy xa cách nhưng luôn nhớ về nhau và không bao giờ quên những kỷ niệm, những gian khổ sống, chết có nhau thời chiến đấu. Rất vui là từ năm 2015 đến nay , các chiến sĩ là người con Hoằng Hóa tham gia tiểu đoàn đặc công Lam Sơn đã duy trì tổ chức họp mặt thường niên. Nhưng, mỗi năm, con số tham gia mỗi ít. Phần do sức khỏe, phần trong số có hoàn cảnh khó khăn, éo le. Như bác Huấn Hoằng Phượng, sau khi phục viên, trở về quê hương tham gia sản xuất nông nghiệp, sức khỏe, bệnh tật triền miên nên kinh tế vô cùng khó khăn. Hay như trường hợp CCB Huân, thôn Phục Lễ xã Hoằng Lưu, vợ mất cách đây 20 năm, bác vẫn ở vậy chăm sóc, nuôi 4 người con.Trong đó có 2 người: Một trai, một gái có phần ảnh hưởng trí tuệ dẫn đến cuộc sống khó khăn. Hiện Bác huân đang ở cùng với người trai út trong gian nhà lợp bằng Brôximăng. Họ, những Cựu chiến binh của Tiểu đoàn 91 đặc công Lam Sơn anh hùng luôn xứng đáng là những anh Bộ đội Cụ Hồ năm xưa và nhắc đến Quảng Nam, đến Điện Bàn mắt các bác chợt sáng lên và hào hứng kể về những trận đánh oai hùng của Tiểu đoàn đặc công Lam Sơn và các bác thuộc vanh vách từng tên đất, tên làng mình đã đi qua như An Hòa, Đức Dục, Kiểm Lâm, Bồ Bồ..., những cứ điểm nóng bỏng giáp mặt với kẻ thù như Giao Thủy, Bình Long, Trảng Nhật, Phú Phong, Bảo An...; các bác kể về những năm tháng chiến đấu hào hùng trên mảnh đất Quảng Nam, họ nhắc nhiều đến những người chị, người mẹ đã dành cho họ biết bao tình cảm thân thương đã đùm bọc, chở che những người lính đặc công Lam Sơn. Nhà ông Trí- Dư Khánh Hoằng Đạo là điểm gặp gỡ thường xuyên của những cựu binh Tiểu đoàn đặc công Lam Sơn- Hoằng Hóa. Họ đến để trò chuyện tâm tình, để ôn lại kỷ niệm xưa, để động viên nhau vươn lên trong cuộc sống... và luôn mong mỏi được về thăm chiến trường xưa ở Quảng Nam, ở Điện Bàn ./.